Pastörizasyon Çeşitleri Nelerdir?

Pastörizasyon işlemi aynı amaçla da olsa farklı yöntemlerle uygulanabilmekte. Pastörizasyon işlemini ana hatlarıyla iki başlık altında inceleyebiliriz :

• Sürekli Yöntem ( Contunious Method)
• Kesikli Yöntem ( Batch Method)
  
  Sürekli (Contunious( Pastörizasyon :

Bu yöntemde plakalı ve borulu eşanjör sistemleri kullanılmaktadır. Günümüz endüstrisinde, süt, meyve suyu, alkollü/alkolsüz içecekler gibi akışkan gıda proseslerinde %982in daha üzerinde bir oranda Sürekli Yöntem tercih edilmektedir.

Sunmuş olduğu en temel avantaj, üretim maliyetinin en önemli kalemlerinden birisi olan buhar tasarrufudur. Rejenerasyon sayesinde aynı miktar buhar ile yüksek oranlarda sıvı gıda ön ısıtmaya tabi tutulabilmektedir.

Pastörizasyon sıcaklığına ısıtılan gıdalar, çıkış sıcaklığına soğutulurken, sisteme yeni giriş yapmakda olan çiğ ürüne sahip olduğu sıcaklığı aktararak ön ısıtma olanağı sunmaktadır.

 
          Kesikli ( Batch ) Pastörizasyon :

Pastörizasyonun ilk uygulandığı yöntemdir. Açık veya kapalı tanklara alınan sıvı gıda, tankın cidar kısmına verilen buhar veya sıcak su aracılığıyla arzu edilen sıcaklığa ısıtılmakta ve bu sıcaklıkta belirli bir süre tutulmaktadır.

Bu yöntemde sıvı gıda daha düşük bir sıcaklıkda, daha uzun süre bekletilerek patojen bakteri aktivitesinin yok edilmesi amaçlanmaktadır.

Yatırım maliyeti açısından daha uygun olsa da buhar maliyeti çok yüksek olduğu için artık nadiren kullanılan bir yöntem haline gelmiştir.

Pastörizasyon işleminde farklı yöntemlerin kullanılıyor olmasının temel nedeni; yatırım maliyetleri, üretim maliyetleri, yüksek kapasitelerde ürün işleme gereksinimi ve elde edilmek istenen ürünlerin farklılığıdır.

Yüksek kapasitelerde çalışan süt işletmeleri için plakalı veya borulu pastörizasyon sistemi kullanımı artık tercih olmaktan çıkmıştır. Hem proses otomasyonu hem de uygulanan ısıl işlemin güvenilirliği, bu sistemlere olan talebi artırmıştır.

Pastörize edilecek ürün tipine göre plakalı veya borulu eşanjör sistemi tercihi yapılabilmektedir. Daha akışkan ve partikül içermeyen sıvı gıdalarda plakalı eşanjörler en uygun çözüm olarak ön plana çıkarken; mayonez, ketçap, süt kreması gibi viskositesi daha düşük , daha kıvamlı ve parçacık içeren ürünler borulu eşanjör sistemleri ile pastörize edilmektedir.

Tankta pastörizasyon işlemi ise daha çok gelenekcel üretim yapan, düşük kapasiteli işletmeler için alternatif bir çözüm olmaktadır. Yatırım maliyetinin daha düşük olması ve geçmişten günümüze gelen geleneksel ürüne has aroma ve kokuyu daha yüksek oranda sağlıyor olması sebebiyle tercih edilebilmektedir.